З самай раніцы пачаліся сюрпрызы: арганізатара не апынулася з намі ў аўтобусе, таму што ён мусіў тэрмінова выбегчы на Тахрыр, бо там чакалася сутыкненне пратэстоўцаў з паліцыяй. Апынулася, што паліцыя тусавалася пад парламентам і ня ведалі пра тое, што да іх бягуць пратэстоўцы і ўсё выглядала на правакацыю. Днямі прызначылі новага прэм’ер-міністра са старога кабінета Мубарака, з гэтай нагоды людзі зладзілі гэты пратэст. Зноў ляцелі камні, газ, і ў выніку паліцэйская машына насмерць збіла 19-годняга хлопца. І гэта ўсё на вачах у агранізатара, які распавёў нам пра гэта ўсё ўдзень.
Потым у нас быў трэнінг, падрыхтоўка да назіранняў. Нам распавядалі пра выбарчую сістэму, пра абавязкі міжнародных назіральнікаў і пра праблемы пераходнага перыяда, гэтай пустэчай між жорсткай дыктатурай і дэмакратыяй. Апынулася, што касякоў шмат і што ўсё не будзе так проста, негледзячы на тое, што Мубарака ўжо прагналі.
Ну і тое-сёе, увечары паўстала пытанне, ці не пайсці нам на Тахрыр. Я пайшла ў гатэль, пераапранулася ў джынсы, берцы і куртку, навінціла ўспышку і мы сталі чакаць нашага гіда, егіпцяніна з групы, праваабаронцу, які пагадзіўся з намі пайсці. Пакуль чакалі яго, уладар майго гатэлю паказаў нам пакой з відам на Тахрыр. Зараз усе пакоі выкупленыя на нявызначаны тэрмін журналістамі розных буйных смі. «Вось тут жывуць з CNN, вось тут — з Reuters…», а мы трапілі на гаўбец нейкай турэцкай тэлекампаніі.
Тахрыр
Ну і ўласна потым быў Тахрыр. Гэта было як з нейкага футурыстычнага фільма жахаў, дзе пануе поўная анархія, тут нечым гандлююць, тут — людзі ідуць цэлымі семьямі, наперадзе нехта крычыць і скандуе лозунгі адной з партый — натоўп высокіх мужчын у даўгіх строях… Злыя твары, а калі заўважаюць нас — зацікаўленыя, насцярожаныя, усе праважаюць позіркамі. У дзень, калі мы былі там, было каля 40.000 чалавек. І сярод усяго натоўпа я так і не пабачыла ніводнага замежніка. Калі спыняешся — вакол цябе маментальна ствараецца натоўп. У асноўным гэта маладыя хлопчыкі да 20 год. Усе просяць сфоткаць, пазіруюць. Просяць паказаць фота. Смяюцца. Нібыта ўсё ок. Але тут нас пачынае папярэджваць наш сябра, што ўлады прымяняюць правакацыйную тактыку: менавіта ў адзін з такіх разоў, хаця які адзін, ужо тры выпадкі, калі нападалі на замежных журналістаў, збівалі хлопца і гвалцілі дзяўчыну. Я ня ведаю, хто з вас яшчэ не прыслаў мне лінк пра гэта ва ўсе магчымыя мэсэнджэры, але я ўчора пабачыла, як гэта можа быць, на свае вочы. Усё адбылося за секунды: нашага сябра спыняе адзін хлопец, пачынае на яго крычаць. Мы стаім — я, дзяўчына з Эстоніі і радыёжурналіст з Брытаніі — і не разумеем, што адбываецца. Да іх двох маментальна далучаецца яшчэ чалавек 10, потым яшчэ — у выніку яго акружаюць чалавек 25 і нешта на яго крычаць, такое адчуванне, што могуць пачаць збіваць. Атмасфера накаляецца, я пачынаю цягнуць брытанца і дзяўчынку далей ад цэнтра — а мы ў цэнтры стаім! — плошчы, пачынаю скуліць ім «Хадзем! Ён мясцовы, ён іх усіх ведае! Ён разбярэцца! А вось нам трэба валіць і як мага хутчэй!». Гэта цягнецца яшчэ некалькі хвілін — я не ведаю, як доўга, я спужалася да смерці, ногі падкашваліся і ўсё адбывалася павольна, як у сне. Нарэшце яго выпусцілі з кола да нас, мы бачым першыя ўсмешкі і разумеем, што пранесла. «Што такое? Што гэта было?!» — пачынаем крычаць мы. Ён адказвае: «Да мяне падыйшлі і сталі пытацца, навошта я вас прывёў, што тут мусяць быць толькі мясцовыя СМІ, гэта нашая плошча! Яны шпіёны! Я патлумачыў ім, што вы мае сябры, што вы добрыя людзі і што мы ўжо сыходзім.». АААААаааАААааАаАА О__о Пасля гэтага ўсяго мы пайшлі з плошчы міма палявых шпіталяў, міма спаленага будынка партыі Мубарака… І ўсю дарогу я адчувала сябе як напэўна бывае пасля вельмі моцнай травы з «паранояй», не, нават з гэтым параўноўваць нельга, гэта было нешта звыш, нейкі звярыны страх: сэрца калацілася, перад вачыма плыло. Пакуль увечары не пасідзелі на гаўбцы з півам, мяне ўсё не адпускала.
А арганізатар, прыкаліст, пасмяяўся з нас і сказаў нам на гэта, што трэба будзе схадзіць у суправаджэнні яго — ён кажа, што ён прывёў на гэтую плошчу вельмі шмат людзей і мае сяброў у намётах і гд — каб адчуць сапраўдную атмасферу без панікі. Нуядаженезнаю зараз.
БОЛЕЙ ФОТА + тэкст — на Еўрарадыё + заўтра буду ў жывым эфіры, першае ўключэнне — 12:15 недзе па бел.часе.
P.S. Заўтра мы выпраўляемся назіраць выбары ў 4 гарады: нам з кубінцам лёсаваннем выпаў Порт-Саід, партовы горад побач з Суэцкім каналам, адзін з самых экстрымісцкіх, але там нас будуць апекаваць вельмі актыўная мясцовая арганізацыя, якая ўсіх ведае і забяспечыць нам бяспеку.